معرفی کتاب توماس هابز و سیاست فلسفه طبیعیاستفان. جی. فین در کتاب توماس هابز و سیاست فلسفه طبیعی، استدلال می‌کند که بر خلاف تفسیر سنتی، دیدگاه‌های سیاسی هابز بر فلسفه نظری و طبیعی او تأثیر گذاشته است و شناخت این موضوع می‌توان درک بهتری از نوشته‌های این فیلسوف بزرگ انگلیسی، چه به لحاظ فلسفی و چه سیاسی، فراهم سازد.
درباره کتاب توماس هابز و سیاست فلسفه طبیعی:
توماس هابز (Thomas Hobbes) را از بنیان‌گذاران فلسفه سیاسی مدرن می‌دانند که آراء و نظریاتش بر روی حوزه‌های دیگر اندیشه از جمله تاریخ، فقه، هندسه، فیزیک، الهیات و اخلاق اثر گذاشته است. به همین خاطر اندیشمندان و نویسندگان بسیاری درباره جهان فکری این فیلسوف نوشته‌اند و به تحلیل ایده‌های او پرداخته‌اند. با این حال کتاب هابز و سیاست فلسفه طبیعی (Thomas Hobbes and the Politics of Natural Philosophy) به قلم استفان جی. فین (Stephen J. Finn) اثری متفاوت در حوزه فلسفه سیاسی محسوب می‌شود؛ چرا که نویسنده تلاش کرده تا رویکردی جدید به آراء توماس هابز داشته باشد و از تناقض‌ها و ناسازگاری‌های اندیشه او سخن بگوید.
بهتر است برای درک این موضوع نگاهی اجمالی به تاریخچه فلسفه سیاسی هابز داشته باشیم:
در سال 1642 میلادی بود که توماس هابز رساله کوتاهی با موضوع فلسفه سیاسی (رساله شهروند) به انتشار رساند که به نظر خودش نخستین رساله علم سیاست به شمار می‌رفت. هابز بر این باور بود که فلسفه سیاسی‌اش از جایگاهی علمی برخوردار است؛ چراکه براساس علم هندسه تشکیل شده است. البته پیش از این نسخه‌ی دیگری درباره علم سیاست با نام عناصر قانون در سال 1640 منتشر شده بود که به شکلی محدود و خصوصی در دسترس مخاطبان قرار گرفت. اما سرانجام پس از یازده سال، یعنی درسال 1651 میلادی، هابز اثر منحصربه‌فرد خود را به انتشار رساند و از این پس بود که وی در زمره یکی از مهم‌ترین فیلسوفان سیاسی تاریخ انگلستان قرار گرفت.
او در کتاب شاهکار خود، لویاتان یا ماده، بار دیگر بر ماهیت علمی فلسفه خود تاکید ورزید. همچنین این اثر نیز همانند سایر نوشته‌هایش به «دکترین واقعی حقوق طبیعی» می‌پردازد؛ همانطور که کتاب دیگر هابز یعنی «علم فضیلت و شرارت» نیز از چنین ویژگی برخوردار بود. به علاوه توماس هابز برای نخستین بار در تاریخ بشری، به علمی اعتقاد داشت که توانایی حل مشکلات سیاسی را دارد ،راه‌حل‌هایی قاطع و دقیق ارائه می‌دهد و سرانجام به شکل‌گیری صلح و ثبات در کشور می‌انجامد.
در پایان ذکر این نکته ضروریست که در طی قرن‌ها پس از این اتفاق، شارحان و اندیشمندان بسیاری بر سر این موضوع اتفاق نظر داشتند که اندیشه هابز از یک پیوستگی و هماهنگی برخوردار است و توانسته میان علم، فلسفه سیاسی و سیاست عملی ارتباطی صحیح برقرار کند. با این حال استفان جی. فین در کتاب حاضر تلاش کرده تا نقدی بر اندیشه هابز بنویسد و جنبه‌های گوناگون این مسئله را روشن سازد.
نکوداشت‌های کتاب توماس هابز و سیاست فلسفه طبیعی:
– این اثر یکی عمیق‌ترین مطالعات در حوزه اندیشه هابز است. (جیمز جی مک کارتنی، استاد دانشگاه ویلانوا)
– این کتاب به خوبی یادآور این واقعیت است که فلسفه طبیعی هابز در خلاء وجود ندارد. (سوزان سریدار، فیلسوف و استاد دانشگاه تولین)
– هدف این کتاب تفسیر برخی از جنبه‌های فلسفه طبیعی هابز از منظر سیاسی است. استفان جی. فین به جای توجه به تأثیر فلسفه طبیعی بر دیدگاه‌های اخلاقی و سیاسی هابز، همانطور که بسیاری از مفسران تاکنون انجام داده‌اند، از جهت مخالف به این مسئله می‌پردازد. و نشان می‌دهد که سیاست بر برداشت هابز از علم تأثیر گذاشته است. (لوک فویزنو، فیلسوف فرانسوی)
کتاب توماس هابز و سیاست فلسفه طبیعی برای چه کسانی مناسب است؟
علاقه‌مندان به مباحث فلسفه سیاسی و آشنایی با نظریات توماس هابز از مطالعه این کتاب بهره فراوان خواهند برد.
در بخشی از کتاب توماس هابز و سیاست فلسفه طبیعی می‌خوانیم:
هابز در رساله شهروند به ما می‌گوید که ناملایمات روزگار او را مجبور کرده تا فلسفه سیاسی خود را پیش از فلسفه طبیعی منتشر کند با وجود اینکه از دید منطقی و سیستماتیک می‌بایست فلسفه طبیعی پیش از فلسفه سیاسی منتشر می‌شد. هرچند رساله جسم پس از نوشتن سه رساله اصلی سیاسی او منتشر شد، با این حال مشخص است که فلسفه سیاسی او متاثر از دیدگاه‌های علمی او درباره فلسفه طبیعی است. طرفداران تفسیر سنتی دو جنبه مهم از تاثیرات فلسفه طبیعی هابز بر فلسفه سیاسی او را یافته‌اند. در مورد اول، «علم حرکت» هابز دیدگاه او درباره ذات بشر و متعاقب آن دیدگاه‌های سیاسی او را هدایت می‌کند. بر اساس تفسیر سنتی تاثیر، «علم طبیعی جدید» درباره اجسام در حال حرکت، عمیقا بر فهم هابز از زندگی بشر و در نتیجه بر فلسفه سیاسی او اثرگذار بوده است.
لیزا ساراسون می‌گوید: «پارادایم ریشه‌ای» حرکت ساکن «به طور قیاسی در فهم، رفتار روان‌شناختی و فعالیت سیاسی او [یعنی هابز] نفوذ کرده و موجب تحول آن‌ها شده است و به نظریات اجتماعی او موقعیتی کیهانی داده است.» به گفته سی. بی. مَکفرسون هابز فلسفه اخلاقی و سیاسی خود را بر اساس «فرضیات علمی» بنا نهاده که بر مبنای آن‌ها «حرکت انسان‌ها می‌تواند به‌دلیل تاثیرات ابزارهای مکانیکی متشکل از اندام‌های حسی، اعصاب، ماهیچه‌ها، قوه تخیل، حافظه و تعقل کاهش یابد؛ این ابزارها در واکنش به تماس یا ضربه (یا تماس و ضربه تخیلی) اجسام خارجی حرکت می‌کنند. به گفته اِسپریگنز «مدل اصلی روان‌شناسی هابز، معادل انسان ِقانون اینرسی (ماندگرایی) است.» هابز در این مورد، قانون حرکت گالیله را درباره حرکت درونی انسان به کار برده است. مایکل وِردن بر این باور است که «مناسب‌ترین مدل مورد استفاده در تلاش برای یافتن یک واحد سیستماتیک میان فیزیک هابز و فلسفه سیاسی، یک برداشت ذره‌وار از کیهان‌شناسی دکارتی است.»
فهرست مطالب کتابفصل اول: پیشینه و اهداف
پیشگفتار
پیشینه علمی
طرح کلی فصل‌ها
یادداشت‌های فصل اول
فصل دوم: تفسیر سنتی تاثیر
پیشگفتار
شرح مختصر: اندیشه‌های اولیه هابز درباره فلسفه طبیعی
جسم: اندیشه‌های به‌بلوغ‌رسیده هابز درباره فلسفه طبیعی
تفسیر سنتی تاثیر
تاثیر بر کار: لویاتان
سخن پایانی
یادداشت‌های فصل دوم
فصل سوم: برنامه سیاسی هابز
پیشگفتار
راه‌حل سیاسی هابز: دیدگاه‌های رقیب
برنامه سیاسی اولیه هابز
علیه اغواگران و عوام‌فریبان
سخن پایانی
یادداشت‌های فصل سوم
فصل چهارم: سیاست فلسفه ذهن
پیشگفتار
سیاست مکانیکی ماتریالیستی هابز
فلسفه ذهن هابز
اهمیت سیاسی فلسفه ذهن هابز
سخن پایانی
یادداشت‌های فصل چهارم
فصل پنجم: سیاست زبان و حقیقت
پیشگفتار
فلسفه زبان هابز: یک نگاه کلی
دیدگاه هابز درباره حقیقت
تاثیر سیاسی به مثابه توضیح
سخن پایانی
یادداشت‌های فصل پنجم
فصل ششم: سیاست نام‌گرایی
پیشگفتار
نام‌گرایی هابز
تناقضات در شرح هابز از جهان‌شمولیت
تاثیر سیاسی به مثابه توضیح
سخن پایانی
یادداشت‌های فصل ششم
فصل هفتم: سیاست عقل
پیشگفتار
دیدگاه هابز درباره عقل و تناقضات آن
تاثیر سیاسی به مثابه توضیح
چکیده کلام و گزینه‌های احتمالی
سخن پایانی
یادداشت‌های فصل هفتم
معرفی و دانلود کتاب توماس هابز و سیاست فلسفه طبیعی | استفان جی. فین | انتشارات دنیای اقتصاد
