معرفی کتاب قهوه استانبول نیکو می‌سوزد: استانبول به روایت مسافران دوره قاجارتابه‌حال به این فکر کرده‌اید که دنیای چندصدسال پیش چه شکلی بوده است؟ یا مردمان روزهای کهن به چه سبک و سیاقی زندگی می‌کردند؟! کتاب قهوه استانبول نیکو می‌سوزد که به همت علی اکبر شیروانی گردآوری شده است، یکی از زیباترین نمونه‌های سفرنامه است. این کتاب روایت افراد خاصی از دوره قاجار را از سفر به استانبول روایت می‌کند و جلد دوم از کتاب‌های مجموعه جذاب «تماشای شهر» است.
درباره کتاب قهوه استانبول نیکو می‌سوزد
تصور کردن مکان‌هایی که تابه‌حال آن‌ها را ندیده‌اید، جذاب و درعین‌حال بسیار دشوار است. اما گاهی خواندن و شنیدن تجربیات زیسته دیگران هم به اندازه حضور داشتن در یک زمان و مکان خاص به دل آدم می‌چسبد! حالا فکرش را بکنید که این روایت‌ها، با بخشی از تاریخ پیوند خورده باشند. خاطرات واقعی که شما را با خود همراه می‌کند و در دالانی از تاریخ پیش می‌برد.
کتاب قهوه استانبول نیکو می‌سوزد روایتی شیوا، متفاوت و تقریباً طنزآمیز از سفر دو شاه قاجار، یعنی ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه و همچنین تعدادی از ایرانیان نامدار آن دوران به شهر استانبول است. این اثر، بخشی از سفرنامه‌های نوشته‌شده توسط این افراد را دربرمی‌گیرد که دید بسیار خوبی را از استانبول آن زمان و شرح وقایع و پیشرفت‌ها، اعیاد و جشن‌ها، ابنیه و اماکن، چهره و ظاهر مردم، شیوه زیست شهری شهروندان آن دوره و … به شما می‌دهد.
در دوران قاجار به‌سبب پیشرفت و سهولت در حمل‌ونقل و افزایش میزان سفر به سرزمین‌های دوردست، سفرنامه‌نویسی نیز رونق زیادی یافت. بیشترین و بهترین نمونه‌های سفرنامه ایرانی که تاکنون باقی مانده است، به این دوران برمی‌گردد و با خواندن هر یک از آن‌ها در مقابل یک تصویر روشن، دقیق و ظریف از گذشته قرار می‌گیرید.
علی اکبر شیروانی با گردآوری این سفرنامه‌ها تلاش کرده است که به شیوه‌ای گیرا، بخشی از تجربه سفرهای خارجی مردم دوران قاجار را بیان کند. این کتاب دیدگاه بسیار جالبی را از اتفاقات و شرح وقایع آن دوران به شما می‌دهد که به فهم بهتر و بیشتر شرایط جهان در گذشته و مقایسه آن با ایران کمک می‌کند. با خواندن کتاب قهوه استانبول نیکو می‌سوزد می‌توانید به دوره‌ای از تاریخ سفر کنید و آنچه را که تابه‌حال ندیده‌اید، در ذهنتان به تصویر درآورید.
درباره مجموعه کتاب تماشای شهر
فراوانی سفرنامه در هیچ دوره‌ای از تاریخ ایران مطابق دوره قاجار نیست. در دوره قاجار به واسطه وجود قطار و اتومبیل مسافرت‌های مردم به بلاد دیگر رونق یافت. از سوی دیگر دوره قاجار با دوره اول استعمار غرب همزمان بود. در این دوران روایتگری مسافران شرق از غرب هم افزایش پیدا کرد. سفرهای قاجاری به شهرهای دور اولین تصور ما از شهرهای خارجی را به وجود آورد و این تصورات تا به امروز دستخوش چندان تغییری نشده‌اند. شنیدن نام پاریس، لندن، یا هند هنوز هم چیزهایی را به خاطرمان می‌آورد که در دوره قاجار به ذهن ایرانیان می‌آمد. به همین صورت و با همین روایت‌ها شهرهایمان را شناختیم و به مقایسه خودمان با دیگر نقاط جهان پرداختیم.
علی اکبر شیروانی در مجموعه تماشای شهر، سفرنامه‌هایی منتسب به دوره قاجار را در پنج مجلد گردآوری کرده که هرکدام با ارجاع به سفرنامه‌های اصلی آن دوران و تحقیقات گسترده جمع‌آوری شده‌اند. به گفته شخص شیروانی مجموعه تماشای شهر نقطه‌ایست که علاقه او به متون کهن، سفرنامه، شهر، و سفر به هم برخورد می‌کنند.
از دیگر آثار این مجموعه می‌توان به کتاب‌های «پاریس از دور نمایان شد»، «آسمان لندن زیاده می بارد»، «سن پترزبورگ موزیکانچی دارد»، «بمبئی رقص الوان است» اشاره کرد که هریک بسیار خواندنی و جذاب هستند.
کتاب قهوه استانبول نیکو می‌سوزد برای چه کسانی مناسب است؟
اگر از خواندن سفرنامه لذت می‌برید و دوست دارید به جایی دورتر از سرزمین‌تان بروید، این کتاب شبیه به دو بال پرواز برای شماست!
با علی اکبر شیروانی بیشتر آشنا شویم
یکی از نویسندگان جوان و مطرح این روزها که با مجموعه پرطرفدار «تماشای شهر» شناخته می‌شود، علی اکبر شیروانی است. او که در سال 1360 در شهر اصفهان به دنیا آمده، مدرک کارشناسی ارشد خودش را در رشته پژوهش هنر دریافت کرده است. شیروانی در تدریس نویسندگی و داستان‌نویسی بسیار موفق ظاهر شده و علاوه‌بر آن در مطبوعات نیز به کار روزنامه‌نگاری مشغول است. او در سیزدهمین جشنواره کتاب و رسانه در بخش معرفی کتاب برگزیده شد و امروزه عده زیادی از طرفداران سبک نویسندگی او هستند.
در بخشی از کتاب قهوه استانبول نیکو می‌سوزد می‌خوانیم
پایتخت دولت علیّه عثمانی، قسطنطنیه است که اکنون به استانبول مشهور شده و حال آنکه استانبول محله‌ای است از قسطنطنیه. چون مسجد ایاصوفیه و مساجد دیگر و عمارات قدیمه در آنجا است، پایتخت موسوم استانبول شده، اگرچه در آن محله هم شبها تا صبح چراغ گاز روشن است و مردم بدون مانعی آمد و رفت می‌کنند ولی نسبت به قلاته و بی‌اوغلو چندان آبادی و آزادی ندارد. مقصود اصلی من شرح حال و سرگذشت سفر خود نوشتن است، نه خبراً عما فی مصر و استانبول آن قدر سیاحان نوشته‌اند که مردم بی‌نیاز هستند.
در زمستان کمتر شب و روزی است که در استانبول باران نبارد. هوایش به سردی هوای شیراز و اصفهان نیست. ساعت هفت و هشت که شبها از بی‌اوغلو به محلة استانبول برمی‌گشتم از سرما متأذّی نمی‌شدم. خیابان‌ها و کوچه‌های تمام محلات پست و بلند است. بعضی جاها در بی‌اوغلو چهل پنجاه پله ساخته‌اند. کوچه‌ها سنگ‌فرش است و از باران خیلی گِل نمی‌شود. گویند دور تمام پایتخت سی و شش فرسخ است. راست و دروغِ این خبر که ندانستم ولی هر محله‌ای از استانبول به اندازة شهری بزرگ است.
کلیّتاً مردم آنجا مؤدب و با تربیت هستند و با غریبه‌ها نیز مهربانی دارند. نان و گوشت و برنج و روغن نهایت گرانی دارد اما فراوان است. غذایی از گوشت مرغ و شیر می‌پزند آن را مَهلبی می‌گویند. چند مرتبه خوردم خیلی تعریف دارد. خورشی دیگر از برنج و گوشت می‌سازند در دو کفة صدف گذاشته و چاشنی می‌زنند. دو سه دفعه صرف شد. باقلوایی خوب درست می‌کنند ولی روغن خوش‌بو در استانبول کم یافت می‌شود. بیشتر باقلواها بدبو است. شیرینی دیگر می‌سازند اسمش قطافه است کمال امتیاز دارد. پرتقالی از طرف یافه می‌آورند خیلی درشت و بی‌هسته و خوش‌طعم اما گران می‌فروشند.
حمام‌های بسیار خوبِ پاکیزه دارد. در سه حمام چند مرتبه رفتم. به مراتب بهتر از حمام‌های مصر است. در بازارها و خیابان‌ها دلاکی خیلی با زینت است. قهوه‌خانه‌ای در بی‌اوغلو بود که خدمتکارهایش مرد بودند و با چراغ الکتریسیته روشن می‌شد. خیلی وسیع و با زینت بود.
سازی است بزرگ که یک نفر به دوش می‌گیرد و دیگری از پشت چرخ آن را حرکت می‌دهد و در کوچه‌های شهر می‌گردانند و در قهوه‌خانه‌ها می‌برند صدای خوبی دارد آن را ارغنون می‌گویند. جز در استانبول دیگر در جایی ندیده بودم. شبی در قهوه‌خانه‌ای فنگراف دیدم صدایش خیلی بلند بود. نسبتی به آنهایی که در بعضی جاها دیده بودم نداشت. هنوز در استانبول تراموای کهربایی معمول نشده، تراموای اسبی بسیار است و بعضی دو طبقه دارد.
فهرست مطالب کتابمقدمه
1: مشربه از سنگ مرمر… عبدالحسین افشار
2: از قبیل این‌ها… میرزا حسن موسوی
3: پری‌پیکر پری‌سان‌منش… میرزا محمودخان
4: دلاک‌های اَمرد با طراوت… میرزا محمدحسین
5: از درخت عشقه به چنار… ناصرالدین‌شاه
6: ابنیۀ نفیسۀ قدیمه… عمادالسلطنه
7: کلاً سروستان و کاجستان… میرزا فتاح‌خان
8: نه به قدر مشهد… میرزا داوود
9: به اشارت بشارت… فرهاد میرزا
10: از وحشی‌گری بیرون… حاج سیاح
11: اسب‌های لنگ و کورِ زخمیِ منحنی… ابوطالب‌خان
12: با زورق بخاری سلطانی… مظفر‌الدین‌شاه
منابع
شرح کلمات
مکان‌ها
نام‌ها
