معرفی کتاب صوتی شاهنشاهریشارد کاپوشچینسکی نویسنده و روزنامه‌نگار مطرح اهل لهستان بود. کتاب صوتی شاهنشاه حاصل مشاهدات او از خیابان‌های تهران در آستانه‌ی انقلاب اسلامی است. این اثر اگرچه موضوعی تاریخی دارد، به سبکی روایی و با بهره‌گیری از اصول داستان‌نویسی نگاشته شده است. به همین جهت در آن جذابیتی موج می‌زند که نظیرش را در کمتر اثر تاریخی‌ای می‌بینیم.
درباره کتاب صوتی شاهنشاه:
تردیدی نیست که انقلاب ایران از مهم‌ترین وقایع سیاسی – اجتماعی جهان در نیم قرن اخیر است؛ جنبشی عظیم و نیرومند که نه تنها معادلات سیاسی در منطقه‌ی خاورمیانه را دستخوش تغییرات عظیم کرد، بلکه در سطح جهانی نیز پیامدهایی چشمگیر داشت. با این وصف عجیب نیست اگر محققان و پژوهندگان غیرایرانی، خصوصاً غربی‌ها، از همان اواخر دهه‌ی 50 تا امروز، این اندازه به انقلاب ایران توجه نشان داده و می‌دهند. چه، به گمان اغلب آنان، انقلاب ایران نه فقط نهضتی براندازانه علیه یک رژیم خاص، بلکه سرآغاز ظهور پدیده‌ای به نام اسلام سیاسی در تمام دنیا بود.
چنانکه گفتیم تاکنون آثار زیادی در باب انقلاب ایران به رشته‌ی تحریر درآمده است: مجموعه‌ای از کتاب‌های تاریخی، مقالات تحلیلی، پژوهش‌های موردی، خاطره‌نگاری‌ها و … که هر یک موضوع مورد نظر را از جنبه‌ای خاص نگریسته، و در باب آن نکاتی روشنگر و البته بعضاً گمراه‌کننده اظهار داشته‌اند. در میان این مجموعه از آثار اما چند عنوان معدود هستند که از جایگاهی خاص برخوردارند. کتاب شاهنشاه (Shah of Shahs) از ریشارد کاپوشچینسکی یکی از همین معدود آثار است.
نگارنده‌ی شاهنشاه چهره‌ای سرشناس است: محقق و نویسنده‌ای لهستانی به نام ریشارد کاپوشچینسکی، که در اغلب آثار خود، اصول مستندگاریِ ژورنالیستی را با لحن شخصیِ خاطره‌نویسانه تلفیق نموده، و از این طریق، سبکی جدید در تاریخ‌نویسی پدید آورده است. از این منظر، کتاب حاضر یکی از بهترین نمونه‌ها در میان نوشته‌های منتشرشده از اوست.
این اثر در واقع حاصل مشاهدات نویسنده از ایرانِ در آستانه‌ی انقلاب است. توضیح آنکه ریشارد کاپوشچینسکی به سبب تعهد خود به کار خبرنگاری، و البته به دلیل علاقه‌ی شخصی‌اش به تحولات ایران، در آستانه‌ی سرنگونی محمدرضا شاه پهلوی به ایران سفر کرد و تلاش کرد تا حوادث مهمی را که در آستانه‌ی وقوع بود، از نزدیک پیگیری کند. در این میان توجه او بیش از همه به مردم عادیِ کوچه و خیابان بود. پس به تعبیری، کتاب شاهنشاهْ تاریخ از منظر خیابان‌هاست؛ تصویر بی‌واسطه‌ی لحظه‌ای حیاتی از تاریخ معاصر ایران، از زاویه‌ی دیدِ مشاهده‌گری دقیق و تیزبین، که قواعد حاکم بر کار ژورنالیستی را استادانه با هنر قصه‌گویی ترکیب نموده، و از این رهگذر، اثری در نوع خود یکّه و کم‌نظیر خلق نموده است.
نکوداشت‌های کتاب صوتی شاهنشاه:
– مهم و روشنگر. (The New York Times)
– کتابی نفسگیر در باب قدرت… (New Republic)
– کاپوشچینسکی ادبیات و ژورنالیسم را درهم می‌آمیزد. (Newsweek)
کتاب صوتی شاهنشاه مناسب چه کسانی است؟
علاقه‌مندان به آثار تاریخی مخاطبین اصلی کتاب حاضرند.
با ریشارد کاپوشچینسکی بیشتر آشنا شویم:
ریشارد کاپوشچینسکی (Ryszard Kapuscinski) نویسنده و شاعر و روزنامه‌نگار اهل لهستان بود. او در سال 1932 متولد شد و به سال 2007 از دنیا رفت. کاپوشینسکی زندگی پرماجرایی داشت و از مناطق گوناگونی در سرتاسر جهان دیدن کرد. شور دیوانه‌واری در سر او بود که واداراش می‌کرد به کشورهایی سفر کند که آبستن وقایع مهم و خطیر سیاسی و اجتماعی‌‌اند. اینگونه بود که وی چندین و چند انقلاب سیاسی را به چشم و از نزدیک دید! اکثر کتاب‌های ریشارد کاپوشچینسکی حاصل همین مشاهدات است.
از آثار ترجمه‌شده از او می‌توان به عناوینی چون «دیگری»، «هم‌سفر با هرودوت» و «اقتدار عبوس کلاغ‌ها» اشاره کرد.
در بخشی از کتاب صوتی شاهنشاه می‌شنویم:
اینجا آدم‌هایی را می‌بینم که توی یکی از خیابان‌های تهران جلو ایستگاه اتوبوس ایستاده‌اند. آدم‌های منتظر اتوبوس همه جای دنیا یک شکل‌اند. می‌شود گفت صورت‌های همه‌شان حالت کسل و دلمرده‌ی مشترکی دارد. ژست بی‌حوصله و درمانده‌ی مشترکی. و در چشم‌هایشان خستگی و بیزاری مشترکی موج می‌زند. مردی که عکس را بهم داد، بالافاصله پرسید متوجه چیز عجیبی نشده‌ام؟ دوباره عکس را بالا و پایین کردم و گفتم: «نه، چیزی به نظرم نمی‌آید.» جواب داد: «این عکس پنهانی گرفته شده. از پشت پنجره‌ای آن دست خیابان.»
جایی را توی عکس نشانم داد و گفت به یارویی دقت کنم که آن نزدیک ایستاده. با چهره‌ی عادی یک کارمند دون‌پایه، و گوشش را سمت سه نفر دیگر گرفته که دارند با هم حرف می‌زنند. طرف آدام ساواک بود. کشیک تمام‌وقت ایستگاه اتوبوس.
معرفی و دانلود کتاب صوتی شاهنشاه | ریشارد کاپوشچینسکی | آوانامه
