معرفی کتاب هنر عشق ورزیدنآیا ما تا به حال احساس عشق را تجربه کرده‌ایم؟ آیا عشق ورزیدن یک کنش ذاتی است یا نوعی هنر است که باید آن را بشناسیم؟ اریک فروم در کتاب هنر عشق ورزیدن می‌گوید عشق مهمترین پدیده‌ای است که بشر به جستجوی آن می‌رود اما در عین حال هیچ شناخت روشنی از ماهیت آن ندارد. این کتاب مرجع درخشانی برای شناخت این پدیده‌ی مبهم است.
درباره‌ی کتاب هنر عشق ورزیدن
«کسی که هیچ چیز نمی‌داند، به چیزی هم عشق نمی‌ورزد.»
این جمله‌ی درخشان پاراسلسوس (دانشمند برجسته‌ی عصر رنسانس اروپا) است که در قرن پانزده میلادی نوشته شد و دیگر متفکران آن زمان خیلی جدی‌اش نگرفتند. سال‌ها بعد، در اروپایی که از جنگ جهانی دوم زخم خورده بود، دکتر اریک فروم (Erich Fromm) با این جمله‌ی پاراسلسوس مواجه شد و بصیرت‌های پنهان در آن را کشف کرد. اریک فروم در آن سال‌های تاریک جنگ زده، جای خالی پدیده‌ای را احساس کرد که مهمترین نیروی بشر برای حرکت و رشد در مسیر زندگی است: عشق ورزیدن.
در همان سال‌ها بود که دکتر فرانکل با نگاه هستی‌شناسانه‌ی خود به این نتیجه رسید که پس از تجربه‌ی جنگ و رنج بسیار، بشر معنای زندگی را از یاد برده و دغدغه‌ی اصلی‌اش باید یافتن دوباره‌ی معنا در سطوح گوناگون باشد. کتاب هنر عشق ورزیدن (The Art of Loving) می‌تواند به همراه کتاب «انسان در جستجوی معنا» خلاء بنیادین انسان امروزی را پر کند. معنا و عشق در کنار یکدیگر حفره‌هایی را در زندگی انسان معاصر پر کردند که بدون شناختن آن‌ها و آگاهی به چیستی و جایگاهشان هیچگاه نمی‌توانیم مسیر تکامل فردی خود را به بهترین شکل ادامه دهیم.
فروم با بررسی نظریات انسان‌گرایانه و وجوه معنوی رفتارهای انسانی به این نتیجه رسید که عشق ورزیدن امری ذاتی نیست که هر انسانی به شکلی طبیعی انجامش دهد، بلکه نیاز به آگاهی و مهارت دارد. برای کسب این مهارت پیش از هر چیز باید فهمید عشق چه معنایی دارد، جایگاهش در زندگی عاطفی ما انسان‌ها کجاست و چرا در مواجهه با این مفهوم دچار ابهام می‌شویم. فروم با تکیه بر بصیرت‌های پاراسلسوس میان آگاهی و عشق رابطه‌ی درخشانی برقرار می‌کند و به این اشاره می‌کند که انسان باید ابتدا تمام وجوه شخصیتی خود را پرورش دهد و برای تکامل خود تلاش کند. به علاوه دست به شناخت و تجربه‌ی مفاهیم اخلاقی مانند فروتنی، ایمان، شهامت و … بزند تا در نهایت برای عشق ورزیدن و مورد عشق واقع شدن آماده باشد. فروم با بررسی ابعاد مختلف عشق مانند عشق به خود، عشق جنسی، عشق مادرانه و… در نهایت به این نتیجه می‌رسد که عشق معنایی بسیار فراتر از محدودیت‌های شناختی ما دارد و پاسخی است به تمام راز ورمز هستی.
در نکوداشت کتاب هنر عشق ورزیدن
– هر خط از این کتاب پر از بصیرت، همدلی و واقع‌بینی است. (Fortune)
– اریک فروم هم روانشناس با نفوذ و مسلطی است، هم نویسنده‌ای توانا. کتاب او بسیار دقیق و صریح و کاملا کاربردی است. (Chicago Tribune)
کتاب هر عشق ورزیدن برای چه کسانی مناسب است؟
علاقه‌مندان به مباحث روانشناسی و خودیاری و تمام کسانی که کنجکاو شناختن نظریات گوناگون درباره‌ی عشق هستند، از خواندن این کتاب لذت خواهند برد.
با اریک فروم بیشتر آشنا شویم
اریک فروم روانکاو، جامعه‌شناس و فیلسوف آلمانی بود که او را در زمره‌ی اعضای مکتب فرانکفورت قرار می‌دهند گرچه تفاوت‌های بنیادینی میان برخی نظریات او و حلقه‌ی اصلی فرانکفورت وجود دارد. فروم در سال 1900 در فرانکفورت متولد شد و در طول زندگی‌اش به دلیل یهودی بودن همواره تحت تعقیب گشتاپو بود اما در نهایت موفق شد از شر رژیم نازی به آمریکا بگریزد. وی در نیویورک یک موسسه‌ی روانکاوی تاسیس کرد که موسسه ویلیام آلانسون وایت نام گرفت و فضای خوبی را برای مطالعات روانکاوی و جامعه‌شناختی او به وجود آورد.
یکی از مهمترین دغدغه‌های فروم ایجاد یک فضای بینارشته‌ای میان روانکاوی و جامعه‌شناسی بود تا در مسیری کاملا مخالف با نظریات فروید، قابلیت‌های روانکاوی فردی را در سطحی بزرگ‌تر در اجتماع بررسی کند و دست به ساختن یک جامعه‌ی سالم بزند.
برخی از مهمترین آثار او عبارتند از: «روانکاوی و دین، گریز از آزادی، پژوهشی در روانشناسی اخلاق و هنر عشق ورزیدن.»
در بخشی از کتاب هنر عشق ورزیدن می‌خوانیم
عشق در وهله‌ی نخست بستگیِ عاطفی به یک فرد خاص نیست. روش و طرز برخورد و جهت‌یابی شخصیتی فرد است که ارتباط او را با کل جهان هستی و نه تنها با فردی که به او عشق می‌ورزد، تعیین می‌کند. اگر فردی تنها یک نفر را عاشقانه دوست داشته باشد و نسبت به بقیه‌ی همنوعان خود بی‌تفاوت باشد، علاقه‌ی او عشق محسوب نمی‌شود، بلکه نوعی تعلق و وابستگی مبتنی بر همزیستی یا خودپرستی گسترده است. با این حال بیشتر مردم بر این باورند که عشق بر اساس کشش به فرد خاصی است، نه بر مبنای توانایی ذهنی. درواقع حتی تصور می‌کنند عشق‌شان شدید است، چون جز معشوق خود، هیچ کسی را دوست ندارند. این همان استدلال غلطی است که قبلاً به آن اشاره شد. زیرا فرد نمی‌داند عشق یک فعالیت است، یک توان و قدرت روحی است. او بر این باور است که پیدا کردن معشوق مناسب کفایت می‌کند و بعد از آن همه چیز به‌خوبی پیش خواهد رفت. این نگرش را می‌توان با حال و هوای مردی مقایسه کرد که می‌خواهد نقاشی کند، منتها به جای این‌که به یادگیری این هنر بپردازد، ادعا می‌کند منتظر است موضوع مناسبی پیدا کند و وقتی آن را بیابد، نقاشی زیبایی می‌کشد. اگر من فردی را به‌راستی دوست داشته باشم، همه‌ی انسان‌ها را دوست دارم، دنیا را دوست دارم، زندگی را دوست دارم. اگر بتوانم به کسی بگویم دوستت دارم، باید بتوانم بگویم من در وجود تو همه را دوست دارم، دنیا را دوست دارم، با عشق به تو خودم را هم دوست دارم.
این‌که می‌گوییم عشق گرایشی نسبت به همه است نه فقط به یک نفر، به این معنی نیست که بین انواع مختلف عشق تفاوتی وجود ندارد. انواع مختلف عشق، تابعی از موضوع عشق است.
فهرست مطالب کتابدرباره‌ی «هنر عشق ورزیدن» و نویسنده‌اش
پیشگفتار نویسنده
عشق هنر است؟
نظریه‌ی عشق
1. عشق، پاسخی به معمای وجود انسان
2. عشق میان والدین و فرزند
3. انواع عشق
الف. عشق برادرانه
ب. عشق مادرانه
ج. عشق جنسی
د. عشق به خود
ه. عشق به خدا
عشق و انحطاط آن در جامعه‌ی معاصر غرب
تمرین عشق
